15 marca 2023 r. – Nowe regulacje o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych mogą stanowić skuteczne narzędzie w ograniczaniu zatorów płatniczych dla małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce i przyczynić się do poprawy ich płynności finansowej, uważają prawnicy międzynarodowej kancelarii DLA Piper.
Zgodnie z nowymi przepisami, które weszły w życie w tym roku, małe i średnie firmy mają prawo zbyć wierzytelność wynikającą z transakcji handlowej zawartej z dużym przedsiębiorcą, jeżeli zapłata nie nastąpiła w określonym terminie. Wcześniej postanowienia umów często zakazywały przelewu takiej wierzytelności. W świetle nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych zastrzeżenia zapisane w umowach handlowych, które wyłączają lub ograniczają prawo wierzyciela do przelewu wierzytelności, stają się teraz bezskuteczne.
– Zatory płatnicze od lat stanowią bolączkę wielu polskich przedsiębiorstw, zwłaszcza w takich branżach jak handel detaliczny, sektor spożywczy, budowlany czy medyczny. Najnowsze regulacje mogą stanowić skuteczne narzędzie dla małych i średnich firm w egzekwowaniu należności od dużych podmiotów – uważa Piotr Sitnik, senior associate w praktyce prawa handlowego oraz fuzji i przejęć w warszawskim biurze DLA Piper. – Postanowienia zakazujące lub ograniczające przelew wierzytelności były często nadużywane, co w efekcie prowadziło do zatorów płatniczych i utraty płynności przez mniejsze spółki. Konstruując nowe umowy handlowe, duże podmioty powinny mieć na uwadze nowe regulacje i bezskuteczność takich zapisów.
Wprowadzając nowe przepisy ustawodawca uznał, że nie ma uzasadnienia, aby podmiot, który nie wywiązuje się ze swoich podstawowych obowiązków umownych, jakim jest regulowanie świadczenia pieniężnego w terminie, mógł jednocześnie powoływać się na zastrzeżenie umowne wyłączające lub ograniczające prawo wierzyciela do przelewu wierzytelności. Takie postanowienia w umowach były szczególnie dotkliwe w relacjach asymetrycznych, w których występował element przewagi kontraktowej.
Przepisy mają zastosowanie wyłącznie do wierzytelności pieniężnych i dotyczą transakcji handlowych, w których wierzycielem jest mała lub średnia spółka, a dłużnikiem duży przedsiębiorca. Spod zakresu regulacji zostali jednak wyłączeni dłużnicy, którzy są podmiotami publicznymi, w tym jednostki sektora finansów publicznych oraz osoby prawne niemające charakteru przemysłowego ani handlowego.
– Ustawodawca prawidłowo zdiagnozował najczęstszy przypadek powstawania zatorów płatniczych w transakcjach handlowych w Polsce. W znacznej mierze przyczyniają się do nich duże podmioty, które nierzadko nadużywają swojej pozycji rynkowej, nie regulując płatności w terminie. Niestety przepisy nie są w pełni doskonałe, bo wyłączają wiele podmiotów, które również mogą powodować zatory płatnicze – dodaje Piotr Sitnik.
Jak wynika z danych Europejskiego Raportu Płatności, prawie połowa przedsiębiorstw w Polsce akceptuje długie terminy płatności. Sami przedsiębiorcy wskazują, że co czwarty kontrahent nie płaci za dostarczone towary lub usługi w terminie. Według autorów raportu, podmioty z sektora MŚP akceptują takie praktyki rynkowe w imię utrzymania dobrych relacji z partnerami o mocnej pozycji w swoich branżach.
O DLA Piper
DLA Piper jest globalną firmą prawniczą wspierającą klientów w ponad 40 krajach w Europie, na Bliskim Wschodzie,
w regionie Azji i Pacyfiku oraz w obu Amerykach, co umożliwia jej zaspokajanie potrzeb prawnych klientów na całym świecie.
W Polsce zespół DLA Piper liczy ponad 130 prawników. Warszawskie biuro Kancelarii rekomendują międzynarodowe rankingi Chambers and Partners, IFLR1000, a także The Legal 500 EMEA, który wyróżnia DLA Piper we wszystkich 21 kategoriach dla Polski, z czego 19 przypada na Tier 1 i Tier 2. Więcej informacji na temat biura i zakresu świadczonych usług można znaleźć na stronie: www.dlapiper.com.