Budownictwo to jeden z kluczowych sektorów gospodarki, który w 2023 roku odpowiadał za blisko 10,5 proc. PKB. Ostatnie kwartały przyniosły jednak wyzwania, które wpłynęły na działalność i stabilność finansową firm z sektora, a to wszystko na chwilę przed historycznym boomem inwestycyjnym. Jak w tej sytuacji kształtują się perspektywy dla branży budowlanej? Cztery kluczowe obszary dla jej dalszego rozwoju na łamach wspólnego raportu przedstawiły Polityka Insight oraz Polski Związek Pracodawców Budownictwa.
Sektor budowlany w Polsce tworzy obecnie ponad 700 tys. przedsiębiorstw. To także 1,3 miliona miejsc pracy z uwzględnieniem branż pokrewnych. Od czasu kryzysu gospodarczego w latach 2022-2023 budownictwo zmaga się ze spadkami koniunktury. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego, w każdym z pierwszych sześciu miesięcy tego roku dynamika budowlano-montażowa była ujemna, z 8,9 proc. spadkiem w ujęciu rocznym odnotowanym
w czerwcu. Zahamowanie postępowań przetargowych, przy wciąż wysokich kosztach materiałów oraz zatrudnienia, przyczyniło się do rekordowego wzrostu liczby firm zagrożonych lub dotkniętych upadłością.
Po obserwowanym w ostatnich kwartałach spowolnieniu inwestycji rynek oczekuje ponownego uruchomienia projektów finansowanych z Krajowego Programu Odbudowy oraz innych instrumentów UE. Kilkaset miliardów euro w najbliższych dekadach przeznaczonych ma zostać na rozwój infrastruktury drogowej, kolejowej, energetycznej, hydrotechnicznej czy realizację inwestycji strategicznych. Obecna sytuacja geopolityczna oraz rola Polski jako wschodniej granicy Unii Europejskiej wpływa również na wzrost wydatków wojskowych, z których istotna część ma wesprzeć budowę infrastruktury obronnej. Duża skala planów inwestycyjnych wymaga dobrego przygotowania branży pod względem mocy produkcyjnych – zasobów kadrowych, materiałowych czy sprzętowych. Tymczasem firmy budowlane zmagają się dzisiaj
z konsekwencjami dynamicznych wahań koniunkturalnych oraz z deficytem pracowników,
a także szczegółowych informacji o zakresie i harmonogramie planowanych projektów.
Raport przygotowany przez Politykę Insight na zlecenie Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa przygląda się procesom, które wpływają na dzisiejszą sytuację branży oraz tym, które będą kształtować tempo jej rozwoju w przyszłości.
– Znajdujemy się w ważnym momencie. Dotyczy to zarówno branży budowlanej, jak i naszego kraju, który dzięki planowanym projektom infrastrukturalnym ma szansę przesunąć się na przód pod względem rozwoju gospodarczego i społecznego. Budownictwo to sektor, który jest uczestnikiem programów inwestycyjnych o dużym oddziaływaniu na inne obszary rynku. Ostatnie lata sprawiły jednak, że ten „cichy bohater” stanął w obliczu wyzwań, które mogą znacznie utrudnić jego udział w tym historycznym procesie oraz zahamować rozwój branży – mówi Jan Styliński, Prezes Zarządu PZPB. – Jednocześnie polskie budownictwo cechuje doświadczenie, terminowość, wysokie standardy i jakość pracy. Firmy działające w naszym kraju są zdolne do realizacji nawet bardzo złożonych projektów. Potrzebują jednak do tego odpowiednich warunków, które zostały szczegółowo przeanalizowane i określone w niniejszym Raporcie – dodaje Prezes Zarządu PZPB.
Raport „Przyszłość budownictwa w Polsce” składa się czterech rozdziałów, w których autorzy – eksperci Polityki Insight, analizują zagadnienia: stabilności koniunktury gospodarczej, konkurencyjności na polskim rynku, realizacji projektów wielkoskalowych oraz budowy infrastruktury obronnej. W każdym z tematów, oprócz opisania czynników wpływających na obecną sytuację branży, wskazują rozwiązania, które w perspektywie długofalowej mogłyby ułatwić funkcjonowanie na rynku przedsiębiorstwom budowlanym, z korzyścią dla wzrostu gospodarczego i społecznego.
– W Raporcie przyjrzeliśmy się uważnie zjawiskom rynkowym wpływającym na kondycję budownictwa w Polsce, jak i planowanym projektom inwestycyjnym. Sektor ten, podobnie jak wiele innych, napotyka na wyzwania geopolityczne, ekonomiczne i społeczne, jednak działając dobrze może on wzmacniać pokrewne dziedziny gospodarki – tłumaczy Karol Tokarczyk, analityk do spraw gospodarki cyfrowej w Polityka Insight oraz współautor publikacji. – Do skutecznego wypełnienia swojej roli potrzebuje długoterminowego i ponadpartyjnego planowania, stabilnego finansowania inwestycji, uczciwej i sprawiedliwej konkurencji czy zwiększenia podaży pracowników. Każde z tych zagadnień to zarazem wyzwanie, z którym budownictwo musi się dziś mierzyć – mówi analityk Polityki Insight.
Pełna wersja Raportu dostępna jest tutaj.
Polski Związek Pracodawców Budownictwa to ogólnopolska organizacja zrzeszająca firmy z branży infrastruktury i budownictwa, które wspólnie generują ponad 50 mld zł wartości produkcji budowlano-montażowej w Polsce i zatrudniają ponad 50 tys. pracowników.
POLITYKA INSIGHT to źródło wiedzy o polskiej i europejskiej polityce oraz gospodarce dla liderów biznesu, decydentów politycznych i dyplomatów. Od 11 lat dostarcza swoim odbiorcom serwisy analityczne dostępne w abonamentach, przygotowuje raporty i prezentacje na zlecenie polskich
i międzynarodowych instytucji oraz organizuje debaty i konferencje. Analityków i analityczki Polityki Insight można usłyszeć w regularnie publikowanych autorskich seriach podcastowych, m.in. Nasłuchu
i Energii do zmiany.