Dbanie o środowisko naturalne stało się jednym z priorytetów dzisiejszego społeczeństwa. Wszystkie produkty, począwszy od ich powstawania, po proces utylizacji, oddziałują na środowisko naturalne. W ponad 80% wpływ na te decyzje zaznacza się już na samym etapie projektowania produktów. Dlatego dla produktów wykorzystujących energię elektryczną zostały wydane odpowiednie dyrektywy.
Najnowsza aktualizacja Ekoprojektu została wprowadzona 1 września 2021 r. Jest to „Rozporządzenie (UE) 2019/2020 ustanawiające wymogi dotyczące Ekoprojektu dla źródeł światła i oddzielnego osprzętu sterującego”. Jego głównym założeniem jest oszczędność energii, m.in. poprzez podniesienie wymagań w stosunku do skuteczności świetlnej (lm/W) źródeł światła.
Dla branży oświetleniowej wprowadzone zmiany obowiązują od 1 września 2021 roku, tj. od daty ich wprowadzenia. Wyjątek stanowią produkty, które zostały wprowadzone przed tą datą. Wówczas mogą one być w sprzedaży jeszcze przez okres 18-miesięcy. Oznacza to, że produkty ze starymi oznaczeniami będą musiały zniknąć z półek sklepowych oraz ze sprzedaży internetowej w marcu 2023 roku. Warto zapamiętać tę datę, w celu uniknięcia nałożenia sankcji związanych ze sprzedażą nieodpowiednich produktów.
Wpływ nowych wymagań na produkty
Dyrektywa określająca wymagania energetyczno-emisyjne ma za zadanie kontrolować wpływ produktów z określonych kategorii na środowisko. Jak to odnosi się do źródeł światła i sprzętu sterującego? W Unii Europejskiej każde urządzenie AGD oraz źródło światła musi być zaopatrzone w etykietę energetyczną. Jest to nic innego jak skala informująca o klasie energetycznej i podstawowych parametrach urządzenia. Skala pierwotnie składała się z liter od A do G. Klasa A odpowiadała urządzeniom o najlepszych i najbardziej przyjaznych środowisku parametrach. Z kolei produkty oznaczane klasą G były najmniej energooszczędne. Postęp technologiczny sprawił, że ciężko było oznaczać produkty według tej skali, gdyż klasa A przestała odpowiadać najlepszym produktom. W związku z tym zostały wprowadzone dodatkowe trzy klasy: A+, A++ oraz A+++, według których najczęściej oznaczano produkty wykonane w technologii LED. Taki układ obowiązywał do września 2021. Klasy oznaczone plusami odpowiadały urządzeniom najlepszym i najbardziej przyjaznym środowisku.
Wprowadzanie ulepszeń pod względem produkcji urządzeń elektrycznych sprawiło, że każdy nowy produkt jest oznaczany według najlepszych klas, zaś dalsze klasy przestały praktycznie funkcjonować. Taki sposób oznaczania zaczął utrudniać konsumentom rozróżnianie najbardziej energooszczędnych produktów. Wywołało to konieczność zredukowania wykresu o produkty oznaczone plusami. W dużym skrócie Ekoprojekt powrócił do oznaczeń klas od A do G, zaostrzając jednocześnie swoje wymagania względem oszczędzania energii.
Nowy system etykietowania
Najnowsza wersja Ekoprojektu wprowadza jedną wspólną skalę dla wszystkich produktów. W oznaczeniach nie będą już obowiązywać rozszerzenia na klasy A+.
Jednak to nie wszystkie zmiany, jakie wystąpią w nowym systemie etykietowania. Od teraz etykieta będzie połączona z nową bazą danych. Odnosić do niej będzie kod QR, który obowiązkowo musi być umieszczany na etykietach.
Jakie udogodnienia dla konsumenta wprowadza baza danych EPREL?
Przygotowana specjalnie w ramach Ekoprojektu baza danych EPREL umożliwia dostęp do dodatkowych informacji o oznakowanym produkcie, których często nie znajdziemy bezpośrednio na etykiecie czy opakowaniu.
Została ona podzielona na dwie sekcje dla różnych grup docelowych. Pierwsza grupa to sekcja nadzoru rynku. Dostępna jest ona wyłącznie dla odpowiednich organów. Przedstawione tam dane mają na celu ułatwienie działań związanych bezpośrednio z nadzorem rynku.
Druga grupa to konsumenci, profesjonalni nabywcy czy też sprzedawcy detaliczni. Ta sekcja jest ogólnie dostępna od 1 września 2021 r. Dzięki informacjom dostępnym w bazie, klienci mogą bez problemu porównać informacje o konkretnych produktach i wybrać najbardziej odpowiadające ich oczekiwaniom.
Nowa etykieta energetyczna i jej funkcjonalność
Nowa etykieta energetyczna ma być przede wszystkim uproszczona. Jej podstawową funkcją ma być pomoc w podejmowaniu przez konsumenta decyzji zakupowych. Powrót do standardowej skali tj. z oznaczeniami klas A – G, w dużym stopniu poprawia jej czytelność. Oznaczenia kolorystyczne umożliwiają wizualizację najbardziej ekologicznych produktów (zielone), przepływając przez odcienie żółte, pomarańczowe i docierając do klasy G (czerwonej), czyli najmniej wydajnej.
Na nowej etykiecie obowiązkowo musi znaleźć się także nazwa dostawcy oraz. identyfikator produktu.
Kolejną istotną kwestią jest oznaczenie zużycia energii wyrażone w kWh/1000 h. Jest to jeden z najczęściej branych pod uwagę parametrów w momencie zakupu, pozwalający na porównanie zużycia energii elektrycznej a przy tym kosztów użytkowania urządzeń dłuższym przedziale czasu.
Ostatnim elementem, o którym była już mowa w tym artykule jest kod QR. Po zeskanowaniu go za pośrednictwem czytnika kodów QR zostaniemy przeniesieni do bazy EPREL zawierającej dodatkowe informacje o produktach.
Co w praktyce oznacza Ekoprojekt?
Ekoprojekt to przede wszystkim odpowiedź na postępujące zmiany technologiczne. Konsumenci są bardziej świadomi i postępują tak, aby nie szkodzić środowisku naturalnemu. Z tego powodu wybierają produkty przyjazne środowisku. Ekoprojekt i nowy wygląd etykiet ma ułatwiać decyzje zakupowe, przekonując tym samym do wyboru najbardziej przyjaznych środowisku produktów. Nie wszystko jednak ulegnie zmianie. Produkty wykonane w technologii LED w dalszym ciągu są najbardziej wydajnymi i energooszczędnymi źródłami światła.