Genialny twórca, dyrygent i wyjątkowy pedagog. Polski kompozytor, który pozostawił po sobie wielkie dzieła, na zawsze wpisane w historię światowej muzyki i kultury. Krzysztof Penderecki, bo o nim mowa, był niewątpliwie postacią wybitną, której dorobek artystyczny zmienił oblicze współczesnej muzyki klasycznej. Jego pamięci poświęcono wielkoformatową wystawę 12 słów mistrza, prezentującą prace znakomitego fotografa Bartka Barczyka. Inauguracja ekspozycji w NOSPR, towarzyszyła wykonaniu semi-stage jednej z wyjątkowych oper kompozytora – „Czarnej maski”. Wystawę zwiedzać można do 29 grudnia 2023 r.
23 listopada 2023 roku, w rocznicę 90-tych urodzin Mistrza, w sali koncertowej Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia z siedzibą w Katowicach (NOSPR) odbyło się inscenizowane wykonanie koncertowe „Czarnej maski” Krzysztofa Pendereckiego. Orkiestrą dyrygowała znakomita Marin Alsop. Wydarzeniu towarzyszyła wielkoformatowa wystawa 12 słów mistrza, prezentująca fotografie Bartka Barczyka poświęcone Maestro Pendereckiemu. Wybór tak znaczącej daty, ale też miejsca, w którym odbyło się wydarzenie, nie był przypadkowy. Jako kompozytor i dyrygent Krzysztof Penderecki był związany z NOSPR przez kilkadziesiąt lat.
Sama koncepcja architektoniczna siedziby NOSPR to swoisty hołd złożony jego pamięci. Zaprojektowana przez studio Tomasza Koniora – cenionego architekta, właściciela Konior Studio, który nierozłącznie związany jest ze Śląskiem, jest nowoczesna, ale zanurzona w dawnym kontekście Katowic. Filary z cegieł, chropowate na powierzchni, gładkie i jaskrawoczerwone we wnękach, przypominają okna familoków górniczego osiedla Nikiszowiec. W środku wciąż jest tu prawdziwa fabryka harmonii materiałów: betonu, marmuru i drewna. Teren wokół siedziby wypełnia letni amfiteatr oraz zielony labirynt z grabu. Taki gatunek drzew doradził bowiem projektantom sam Krzysztof Penderecki, zapalony dendrolog.
Nic więc dziwnego, że to właśnie architekt Tomasz Konior został zaproszony do współpracy przy projektowaniu przestrzeni ekspozycyjnej wystawy, która zabiera nas w krótką choć poruszającą podróż w głąb duszy Maestra. Nad koncepcją wystawy pracował również Dominik Koroś z Konior Studio. 12 słów mistrza to lapidarna opowieść o dziedzictwie Krzysztofa Pendereckiego, zatrzymana w kadrach Bartka Barczyka, którą pomagają zrozumieć fragmenty rozmów z artystą, prowadzonych przez Aleksandra Laskowskiego. To bowiem dzięki temu znakomitemu dziennikarzowi, propagatorowi muzyki klasycznej oraz autorowi licznych książek i publikacji w tej dziedzinie, narodził się pomysł „napisania” interdyscyplinarnej biografii Mistrza.
– W miarę̨ postępu (czy raczej braku postępu) prac nad książką̨ miałem coraz głębsze przekonanie, że wywiad rzeka jest formą, która do Krzysztofa Pendereckiego nie przystaje i w ten sposób nie można o nim powiedzieć prawdy. W owym czasie poznałem Bartka Barczyka. Wielkie wrażenie zrobiła na mnie jego wrażliwość na muzykę̨ i tak rzadka dziś umiejętność wsłuchania się̨ w drugiego człowieka, nawet gdy ten nie mówi prawie nic. Potem zobaczyłem zdjęcia. […] Chyba właśnie wtedy obaj zdaliśmy sobie sprawę̨, że połączenie słów Profesora z fotografiami może być dobrą formą opowiadania o Nim – pisze Aleksander Laskowski.
12 słów to 12 fotografii, które w magiczny wręcz sposób dopowiadają fragmenty rozmów z Krzysztofem Pendereckim. Każda z nich dotyka istotnych dla Maestra kwestii i spraw – Koncepcja, Natura, Żona, Czas czy Forma. Tak też brzmią tytuły poszczególnych fotografii, które otwierają przed zwiedzającymi wystawy – głębokie pole do interpretacji słów i obrazów, a przez to podjęcia próby poznania samego Mistrza. I choć zdjęć jest 12, to wystawę zamyka 13-ta ekspozycja – Klaster: epilog bez zdjęcia. Bez zdjęcia, gdyż tego obrazu trzeba poszukać w muzyce…
Wystawa 12 słów mistrza to bowiem nie tylko spojrzenie na artystę, ale także na człowieka, który swoją muzyką dotyka najgłębszych zakamarków ludzkiego doświadczenia. Medialnie projekt wspiera agencja OKK! PR, której właścicielka – Olga Kisiel Konopka znana jest z propagowania szeroko pojętej sztuki w środowiskach związanych z branżą architektoniczną. Ekspozycję można zwiedzać jeszcze do 29 grudnia 2023 r.
Dodatkowe informacje: https://nospr.org.pl/pl
Bio:
Bartek Barczyk
fotograf, miłośnik muzyki klasycznej. Na swych fotografiach udokumentował życie zawodowe oraz prywatne tak wybitnych postaci jak Wojciech Kilar czy Krzysztof Penderecki. Jest oficjalnym fotografem Krystiana Zimermana. Od 4 lat współpracuje także z teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Fotografuje architekturę i wnętrza, współpracuje m.in. z takimi pracowniami jak: Tremend, WXCA, Konior Studio, czy Medusa Group.
https://bartekbarczyk.art
Dr Aleksander Laskowski
autor licznych publikacji i przekładów, o muzyce najchętniej mówi na żywo. Na antenie Programu 2 Polskiego Radia prowadzi autorskie audycje poświęcone tematyce operowej. Jest jurorem International Opera Awards. Pracuje w Narodowym Instytucie Fryderyka Chopina w Warszawie.
www.nifc.pl
Dr Tomasz Konior
architekt i urbanista. Od 1995 roku prowadzi autorskie biuro architektoniczne Konior Studio. Autor i współautor ponad 200 budynków, głównie użyteczności publicznej. Szczególne uznanie przyniosły mu obiekty dla muzyki, m.in. Centrum Nauki i Edukacji Muzycznej „Symfonia” i siedziba Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. Obecnie po wygranym konkursie architektonicznym projektuje nowy kampus Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Penderceckiego w Krakowie.
https://koniorstudio.pl