Po trzech latach oczekiwania na „deski” Teatru Letniego znów wróciło życie. Dzięki modernizacji szczecińskiego amfiteatru Polska zyskała jeden z najlepszych obiektów, pod względami akustycznymi i technologicznymi, w Europie. Za projekt odpowiadała renomowana pracownia Flanagan Lawrence z Londynu.
Teatr Letni im. Heleny Majdaniec to jeden z najpiękniejszych plenerowych obiektów artystycznych w Polsce. Jest letnim centrum kultury Szczecina i tym samym jego architektoniczną ikoną. Na tożsamość teatru składają się jego bogaty dorobek kulturalny, spektakularny charakter wizualny oraz harmonia współistnienia z przyrodą. Teatr wkomponowany jest w zieloną oś Szczecina. Otaczający go Park Kasprowicza, od ponad wieku stanowi najchętniej odwiedzany przez mieszkańców obszar rekreacyjny. Obiekt harmonijnie wpisuje się w strome zbocze Doliny Niemierzyńskiej, mając za otoczenie dostojny parkowy drzewostan i urokliwe jezioro Rusałkę. Tuż za teatrem rozpościerają się ku północy kolejne zielone przestrzenie. Wszystko to tworzy niepowtarzalny w skali kraju kompleks miejskiej zieleni zwany potocznie przez szczecinian „Central Park”.
Idea utworzenia w zielonym plenerze nowoczesnego miejsca kultury powstała w latach 70. ubiegłego wieku, w ramach społecznej inicjatywy mieszkańców miasta. Projekt obiektu z charakterystycznym łukiem stworzył znany szczeciński architekt Zbigniew Abrahamowicz. Symbol amfiteatru – żelbetowy łuk nawiązywał do Łuku Wjazdowego z Saint Louis w USA, projektu wybitnego Eero Saarinen’a, stwarzając w okresie jego powstawania szereg technicznych wyzwań wykonawczych ze względu na jego skomplikowaną geometrię. Wzniesiony w czynie społecznym amfiteatr został otwarty w 1975 roku przez zespół Mazowsze.
W 2015 roku Miasto Szczecin ogłosiło międzynarodowy konkurs na gruntowną modernizację amfiteatru. Zwyciężył projekt brytyjskiego studia Flanagan Lawrence z Londynu znanego m.in. z opracowania masterplanu Wembley Park. Koncepcja, której autorami jest założyciel pracowni arch. Jason Flanagan oraz Polak arch. Przemysław Kołodziej, skupiła się na wykreowaniu dialogu formalnego pomiędzy najbardziej charakterystycznymi elementami amfiteatru: łuku, zadaszenia, oraz kontekstu niepowtarzalnego miejsca położonego w sercu zabytkowego parku Kasprowicza.
Forma zadaszenia jest ściśle związana z poetyką tego miejsca. Przed zbliżającym się do amfiteatru od strony wschodniej spacerowiczem w pewnym momencie otwiera się perspektywa, w której pomiędzy jednorodnymi kolorystycznie drzewami wyłania się kontrastująca ze wszystkim wokół konstrukcja białego łuku. Doznanie jest na tyle silne, że w niemal organiczny sposób całość projektu została temu uczuciu podporządkowana – mówi architekt Przemysław Kołodziej z pracowni Flanagan Lawrence.
Najbardziej charakterystyczny element nowego amfiteatru przypomina spływająca po zboczu cienką warstwę mgły, która przepływając przez łuk nagle, w dramatyczny sposób unosi się ku górze. Celem autorów było stworzenie „okna” dla widzów do scenerii za estradą – jeziorka Rusałka oraz Wyspy Łabędziej porośniętej nieuporządkowaną roślinnością, tworzącą niezwykle oddziałujące i urokliwe miejsce.
Dynamiczna geometria zadaszenia powstała w wyniku wielowymiarowej analizy szeregu wytycznych i założeń projektowych. Dostosowuje się do głównych trzech elementów: optymalnego kształtu widowni, łuku i ukształtowania terenu. Z tego względu zastosowano szereg zaawansowanych parametrycznych technik komputerowych umożliwiających aproksymację kilkuset zwizualizowanych wariantów geometrii. Łuk teatru posłużył jako punkt kulminacji dla całości, będąc początkiem spektakularnego wspornika nadwieszonego blisko 30 metrów nad budynkiem podscenium. Lekkość i przestrzenność zadaszenia została uzyskana przez jej wyrafinowaną i skomplikowaną stalową konstrukcję. Zadaszenie z zewnątrz pokryte jest tkaniną techniczną, rozpiętą na łuczkach tworzących charakterystyczną wizualnie, romboidalną powłokę. Od wewnętrznej strony zadaszenia zastosowano natomiast specjalistyczną tkaninę akustyczną.
Zastosowanie takiego układu materiałów i konstrukcji oraz instalacji technicznych i oświetleniowych biegnących pomiędzy nimi (a niewidocznymi dla widza), jest bardzo innowacyjne i miało na celu stworzenie najlepszego amfiteatru pod względami akustycznymi oraz technologicznymi w Europie, a być może i poza nią. Gwarantujący wysoką jakość dźwięku, naturalnie wentylowany amfiteatr wpisuje się w nowy, postcovidowy model funkcjonowania obiektów kultury – tłumaczy architekt Jason Flanagan z Flanagan Lawrence.
Widownia została zaprojektowana w sposób umożliwiający optymalną krzywą widzenia, przy ograniczeniu jej maksymalnej wysokości zdeterminowanej ulicą Fałata (biegnąca wzdłuż korony amfiteatru) oraz kąta widzenia wynikającego z istniejącego łuku, flankującego skrajne elementy estrady.
Istotnym elementem całego założenia jest agora położona wzdłuż ulicy Fałata, pełni ona dwojaką funkcję – jest głównym wejściem do amfiteatru oraz służy jako wielofunkcyjna przestrzeń publiczna. Elementem charakterystycznym jest taras nadwieszony wspornikowo nad widownią, otwarty na panoramę okolicy oraz wnętrza amfiteatru.
Projekt amfiteatru znalazł się w ścisłym gronie finalistów nagrody na World Architectural Festival w Berlinie w 2016 roku w kategorii Future Project: Culture.
Metryka projektu:
Nazwa: Teatr Letni im. Heleny Majdaniec
Adres: Szczecin, Polska
Inwestor: Gmina Miasto Szczecin
Architekt: Flanagan Lawrence
Autorzy: arch. Przemysław Kołodziej (architekt prowadzący), oraz Jason Flanagan (współautor)
Architekt lokalny: SN ARCHITEKCI
Konstrukcja: K2SE
Technologie sceniczne i akustyka: Pracownia Akustyczna Kozłowski
Instalacje elektryczne: ELseco
Iluminacja: QLAB
Generalny wykonawca: Adamietz
Liczba miejsc: 2712
Realizacja: 2022
Koszt inwestycji: 54 mln zł