Nowoczesna diagnostyka obrazowa — rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa — pozwala dziś z wyjątkową precyzją zajrzeć w głąb ludzkiego ciała. Badania te są bezpieczne, szeroko dostępne i stanowią podstawę współczesnej medycyny, pomagając wykrywać choroby na wczesnym etapie. Każda metoda ma jednak swoje ograniczenia, o których warto wiedzieć, aby przygotować się do badania i uniknąć niepotrzebnych obaw. O najważniejszych zasadach i przeciwwskazaniach opowiadają specjaliści z Centrów Medycznych Medyceusz w Łodzi.
Rezonans magnetyczny – nowoczesne narzędzie, które wymaga precyzji i zasad bezpieczeństwa
Rezonans magnetyczny (MRI) to jedno z najdokładniejszych badań obrazowych, niewymagające promieniowania jonizującego. Wykorzystuje silne pole magnetyczne i fale radiowe, które tworzą precyzyjny obraz wnętrza organizmu.
— Rezonans jest badaniem bezpiecznym, ale wymaga spełnienia kilku warunków. Bezpieczeństwo pacjenta zaczyna się od właściwej kwalifikacji. To moment, w którym sprawdzamy, czy pacjent nie ma w swoim ciele elementów, które mogłyby wejść w interakcję z polem magnetycznym — podkreśla radiolog Artur Kusak z Centrów Medycznych Medyceusz w Łodzi.
W pracowniach Medyceusza wykonuje się badania również u pacjentów z różnego rodzaju implantami i urządzeniami medycznymi — o ile mają one status MRI-conditional i mogą być badane pod określonymi warunkami. Dlatego tak ważne jest rzetelne zebranie informacji przed każdym badaniem.
Kiedy rezonans magnetyczny może być przeciwwskazany?
W części przypadków MRI jest badaniem całkowicie wykluczonym, w innych — możliwym po konsultacji z radiologiem lub kardiologiem.
Przeciwwskazania bezwzględne:
• Niektóre stare typy rozruszników serca i kardiowerterów
• Implanty i urządzenia bez certyfikacji MRI-safe (obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego – bezpieczne) / MRI-conditional (obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego – warunkowe)
• Ciała obce z metalu ferromagnetycznego w oku lub mózgu
• Pompy infuzyjne niewyłączalne i nieprzystosowane do MRI
— Urządzenia wytwarzają bardzo silne pole magnetyczne. Jeśli pacjent posiada metalowy element, który nie jest przystosowany do takiego środowiska, pole może na niego zadziałać. Dlatego czasem wykonujemy dodatkowe badania lub prosimy o dokumentację implantu — wyjaśnia lek. Artur Kusak.
Przeciwwskazania względne (wymagają decyzji lekarza):
• pierwszy trymestr ciąży (ostrożność)
• klaustrofobia
• niektóre zaburzenia neurologiczne utrudniające leżenie nieruchomo
• duże tatuaże ze starymi pigmentami zawierającymi metale
• świeży makijaż permanentny
Makijaż permanentny a rezonans magnetyczny – jak jest naprawdę?
W przestrzeni publicznej często pojawia się informacja, że makijaż permanentny może „zejść” podczas rezonansu magnetycznego.
— To nie jest tak, że makijaż permanentny znika czy schodzi. W przeszłości niektóre pigmenty zawierały niewielkie drobiny metali, które w bardzo silnym polu magnetycznym mogły powodować delikatne uczucie ciepła. Dotyczyło to jednak technik sprzed wielu lat. Obecnie stosowane pigmenty są w większości pozbawione metali i nie stanowią problemu.
W praktyce oznacza to, że makijaż permanentny jest przeciwwskazaniem tylko wtedy, gdy:
- został wykonany niedawno,
- użyto pigmentów niewiadomego pochodzenia,
- istnieje ryzyko podrażnienia skóry.
A co z tomografią komputerową? Tu przeciwwskazania są zupełnie inne
Tomografia komputerowa (TK / CT) działa na zupełnie innej zasadzie, wykorzystując promieniowanie jonizujące, dlatego wymaga zawsze skierowania lekarskiego.
Najważniejsze przeciwwskazania do CT:
• ciąża — ze względu na promieniowanie
• silne reakcje alergiczne na kontrast jodowy (jeśli badanie wymaga podania środka kontrastowego)
• zaawansowana niewydolność nerek — ryzyko powikłań po kontraście
• nadczynność tarczycy — niekiedy wymaga przygotowania
— Część osób myli przeciwwskazania rezonansu z przeciwwskazaniami tomografii. To dwa zupełnie różne badania o innych zasadach działania. CT nie jest badaniem magnetycznym, więc metal w ciele nie stanowi problemu. Ale za to ostrożność wymagana jest przy kontraście jodowym — dodaje radiolog.
Ciekawostki o rezonansie magnetycznym, które zaskakują pacjentów — nawet tych doświadczonych
1. Tatuaże mogą się lekko nagrzewać — ale rzadko
Nowoczesne pigmenty są bezpieczne, jednak stare tatuaże, zwłaszcza z ciemnych barwników, mogą zawierać metaliczne drobiny.
2. Implantu nie zawsze trzeba się obawiać
W Medyceuszu wiele badań wykonywanych jest u osób z rozrusznikami i kardiowerterami, o ile mają odpowiednią certyfikację MRI-conditional.
3. Rezonans wcale nie jest głośny „wszędzie tak samo”
Aparaty 1.5T i 3T różnią się od siebie intensywnością dźwięków. Dzieci w Medyceuszu często bada się w specjalnie przygotowanym, kolorowym aparacie, który minimalizuje stres.
4. Znieczulenie i sedacja są możliwe
U dzieci i dorosłych, którzy nie są w stanie leżeć nieruchomo.
Dlaczego tak dużo mówi się o bezpieczeństwie?
— Każde badanie wykonujemy z troską o pacjenta. Zanim trafi na stół diagnostyczny, chcemy mieć pewność, że MRI czy CT przyniesie korzyści, a nie ryzyko. Dlatego zbieramy dokładny wywiad i wyjaśniamy wszystkie wątpliwości — mówi radiolog Artur Kusak.
— Naszym celem jest nie tylko obraz, ale również komfort pacjenta — szczególnie najmłodszych. Cieszy nas, gdy po badaniu dzieci pytają, czy mogą wrócić do pokoju z kolorowym tunelem. To największy komplement — dodaje.
Rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa to jedne z najważniejszych narzędzi współczesnej diagnostyki. Aby były bezpieczne i skuteczne, wymagają jednak odpowiedniego przygotowania i świadomości przeciwwskazań. W Centrach Medycznych Medyceusz szczególny nacisk kładzie się na edukację pacjentów, spokojną atmosferę oraz dokładne sprawdzenie wszelkich czynników wpływających na bezpieczeństwo badania.