Miliard złotych więcej zaległości seniorów

Drugi rok znaczącej inflacji i wysokich kosztów życia okazał się dla najstarszej części polskiego społeczeństwa trudniejszy do przetrwania niż pierwszy. Szczególnie dokuczył osobom, które już wcześniej balansowały na finansowej krawędzi. – O ile w okresie od listopada 2021 do listopada 2022, zaległości seniorów wzrosły o 0,43 mld zł, a samych dłużników przybyło niecałe 4 tys. do 387 tys., to już rok później zmiana ta była ponad dwukrotnie wyższa. Na koncie seniorów pojawiło się 0,96 mld zł nowych nieopłaconych w terminie bieżących zobowiązań oraz rat kredytów. Na koniec listopada ub.r. zaległości te przekroczyły 11,6 mld zł, a długi miało 395 tys. osób – mówi Sławomir Grzelczak, prezes BIG InfoMonitor.

Po tym jak przybyło 8 tys. niesolidnych dłużników w wieku 65+, udział zmagających się z problemami finansowymi w tej grupie wiekowej nadal nie przekracza 6 proc., podczas gdy w całym dorosłym społeczeństwie jest to ok. 9 proc.

– Jeśli chodzi o odsetek nierzetelnych płatników, seniorzy wciąż pozostają bardziej solidni niż osoby od 25 do 64 roku życia. Jednocześnie, choć dzieje się to powoli, udział nieradzących sobie z płatnościami bieżących rachunków i rat kredytów systematycznie w tej grupie wiekowej idzie w górę. Jest tak w sytuacji, gdy w całym społeczeństwie od 6 lat waha się między 8,5 a 9 proc. – zauważa Sławomir Grzelczak.

Przeciętna kwota zaległych zobowiązań najstarszych wynosi już 29,4 tys. zł, wobec 27,5 tys. zł rok temu. Wśród ogółu niesolidnych dłużników widocznych w rejestrze BIG InfoMonitor i bazie BIK jest to obecnie ponad 34,4 tys. zł. Najmniej, 8 tys. zł zaległości mają młodzi.

2023 rok przyniósł zauważalne zmiany w strukturze wydatków seniorów wynika z badania „Budżety domowe Polaków” zrealizowanego dla BIG InfoMonitor. 1/3 z grupy 65+ zadeklarowała, że częściej musiała ograniczać swoje wydatki do minimum, a co czwarty zwlekał z większymi zakupami, nawet gdy były potrzebne lub czekał na obniżki czy wyprzedaże. Za główne przyczyny problemów seniorzy uznali wysoką inflację (45 proc.), zbyt niskie dochody (11 proc.), koszt opieki zdrowotnej (11 proc.) i konieczność pomagania rodzinie (7 proc.). Sytuacja zmusiła co trzeciego seniora do sięgnięcia po oszczędności. Największa grupa (16 proc.) potrzebowała ich, aby opłacić usługi medyczne, np. prywatne wizyty lekarskie czy rehabilitację. Co 10. z seniorów uszczuplił oszczędności by zapłacić za leki czy opał na zimę. Osoby 65+ w minionym roku dokładały też z oszczędności do stałych opłat, a nawet żywności (po 8 proc.).

Wyniki badania rzucają pewne światło na trudną rzeczywistość finansową, z jaką zmagają się Polacy w warunkach przedłużającej się wysokiej inflacji. Odpowiedzi seniorów na tym tle wcale nie wypadają najgorzej, bo po pierwsze oszczędności na więcej niż miesiąc ma trzech na czterech seniorów, a inne grupy wiekowe im w tym nie dorównują. Po drugie, po oszczędności na finansowanie podstawowych potrzeb sięgała co trzecia osoba w wieku 65+, podczas gdy w pozostałych przypadkach prawie połowa. – Posiadane oszczędności, jak również większa dyscyplina i lata ćwiczeń w zarządzaniu budżetem domowym oraz ograniczenia wydatków jakie narzucają sobie osoby bardziej doświadczone sprawiają, że ostatecznie w finansowych tarapatach jest mniej seniorów niż w innych grupach wiekowych. Nie bez znaczenia jest też wyższa moralność płatnicza starszego pokolenia – mówi Sławomir Grzelczak.

Sytuacja nie jest jednak jednorodna w całym kraju. Największy odsetek niesolidnych dłużników 65+ można zauważyć w woj. kujawsko-pomorskim.

Ich zaległy dług w przeliczeniu na osobę jest tu jednak niższy niż krajowa średnia i wynosi 23 354 zł. W rejestrze dłużników BIG InfoMonitor oraz w bazie BIK widnieje 26 522 seniorów z problemami finansowymi, czyli 7 proc. osób w wieku 65+ zamieszkujących woj. kujawsko-pomorskie. Niewiele mniejszy odsetek dłużników znajdziemy w populacji seniorów woj. dolnośląskiego i zachodniopomorskiego. Po przeciwnej stronie jest woj. podkarpackie, gdzie problemy ma mniej niż 3 proc. seniorów oraz podlaskie, z udziałem niesolidnych dłużników na poziomie 3,4 proc.

Jak wynika z danych, najbardziej zadłużeni są mieszkańcy województwa mazowieckiego. Na każdego z 51 632 nierzetelnych dłużników (5,1 proc. ogółu) przypada tu blisko 45 tys. długu. Taka kwota to jednak drobiazg, gdy porówna się ją do wyników rekordzistów.

Nr. 1. zarówno wśród seniorów, jak i wszystkich dłużników jest 67-latek z województwa lubelskiego. Jego zaległy dług w Rejestrze Długów BIG InfoMonitor i BIK zbliżył się do 88,2 mln zł, przed rokiem było to 80,6 mln zł. Najbardziej zadłużoną kobietą jest mieszkanka Śląska z przeterminowanymi zobowiązaniami opiewającymi na kwotę 52,6 mln zł. Podium zamyka 66-letni mieszkaniec Mazowsza z zaległym długiem w wysokości 32,3 mln zł. Seniorzy to też połowa pierwszej dziesiątki wszystkich osób z największymi zaległościami w kraju. W sumie długi wynoszące co najmniej 1 mln zł ma 782 seniorów, z czego 291 pochodzi z Mazowsza. Licznych dłużników na min. milion złotych ma też woj. zachodniopomorskie.

Co dziesiąty dłużnik 65+ ma jednak do spłaty nie więcej niż 500 zł, a kolejne 9 proc. między 500 a 1000 zł. Oznacza to, że przy odrobinie szczęścia, pomocy najbliższych lub dogadaniu się z wierzycielem, ponad 74 tys. seniorów mogłoby pozbyć się długów i spać spokojnie. Kluczową sprawą jest jednak to, by o zaległym zadłużeniu wiedzieć. Niezależnie od wieku, warto więc co jakiś czas sprawdzić swój status w rejestrze długów BIG InfoMonitor. Rejestrując się na stronie big.pl raz na pół roku można bezpłatnie pobrać raport o sobie. Taka pomoc w sprawdzeniu sytuacji finansowej może być też miłym gestem na dzień Babci i Dziadka. Dobrze wiemy bowiem, jak trudno pamiętać o wszystkich rachunkach czy fakturach do opłacenia, szczególnie w starszym wieku. Szkoda by chwilowe roztargnienie rzutowało później na wiarygodności finansowej. Tym bardziej, że obecność w rejestrze BIG oznacza problemy przy zakupach ratalnych, zakupach usług na abonament czy wtedy, gdy potrzebna jest pożyczka lub kredyt.