Freelancing to forma zarobkowania bez przywiązania do jednego pracodawcy, jednak nie oznacza to, że wszystkie osoby pracujące w tym modelu prowadzą swoje działania w ten sam sposób. Różnice widoczne są chociażby w sposobie rozliczania podatku dochodowego. W jaki sposób rozliczyć PIT, jeśli jesteśmy wolnym strzelcem?
Podstawą do stwierdzenia, w jaki sposób należy rozliczyć się z Urzędem Skarbowym jest rodzaj umów, jakie zawieramy z klientami. Zazwyczaj odbywa się to na dwa sposoby: freelancer prowadzi własną działalność gospodarczą, co oznacza, że w świetle prawa jest przedsiębiorcą i tak też się rozlicza. Inni wolni strzelcy zawierają ze zleceniodawcami umowy o dzieło bądź zlecenie, co skutkuje koniecznością rozliczenia podatku tak, jak robią to choćby osoby pracujące na etacie.
Rozliczenie PIT w przypadku działalności gospodarczej
Jak już zostało wspomniane, freelancerzy prowadzący działalność gospodarczą nie różnią się od innych przedsiębiorców. Działają oni w modelu B2B i rozliczają się ze zleceniodawcami za pomocą faktur. W okresie podatkowym zobowiązani są do złożenia deklaracji na druku PIT-36. W takiej sytuacji konieczne jest samodzielne obliczenie przychodów oraz wysokości należnego podatku.
Warto tu podkreślić, że w przypadku chęci rozliczenia wspólnie z małżonkiem, który zobowiązany jest do złożenia PIT-37, dalej jest to możliwe. W takiej sytuacji łącznego rozliczenia dokonać należy na PIT-36.
PIT dla freelancerów bez działalności gospodarczej
Freelancerzy, którzy w ubiegłym roku podatkowym pracowali na podstawie umów zlecenie bądź o dzieło, przed rozpoczęciem sezonu podatkowego powinni otrzymać od swoich klientów druk PIT-11, na podstawie którego zobowiązani są do złożenia w Urzędzie Skarbowym deklaracji PIT-37.
Jest to więc najczęstszy przypadek i niewiele różni się on od rozliczania dochodów uzyskanych na podstawie umowy o pracę. Jeśli w ciągu roku pracowaliśmy dla różnych zleceniodawców, a nawet częściowo lub przez pewien okres na etacie, wszystkie przychody zadeklarowane na PIT-11 należy połączyć i rozliczyć wspólnie.
– Freelancerzy, którzy pracują dla wielu klientów, a co za tym idzie – otrzymają w okresie rozliczeniowym wiele druków PIT-11 – powinni uważnie sprawdzić, czy na pewno otrzymali je od wszystkich firm, dla których pracowali. Prawo jasno stanowi, że obowiązek rozliczenia przychodów leży na podatniku nawet wtedy, kiedy nie otrzyma on takiego druku lub zleceniodawca nie zgłosił umowy do urzędu. Gdyby w przyszłości został on skontrolowany, do odpowiedzialności za brak rozliczenia może zostać pociągnięty również freelancer – tłumaczy Dorota Polańska, eksperta podatkowa aplikacji Pitbot służącej do rozliczania PIT za pomocą czatu ze sztuczną inteligencją.
W przypadku gdy nie otrzymaliśmy PIT-11 od zleceniodawcy, a także nie pojawił się on w Urzędzie Skarbowym, co można sprawdzić w usłudze “Twój e-PIT”, warto poprosić Urząd o interwencję. Niezależnie od tego, konieczne będzie przygotowanie deklaracji na podstawie otrzymanych wypłat lub innych danych podatkowych, które posiadamy. Lepiej złożyć źle wypełnioną deklarację, do której możemy później wprowadzić korektę, niż nie złożyć jej wcale.
– Freelancerzy nieposiadający własnej działalności gospodarczej mogą skorzystać z dedykowanej im platformy, która w ich imieniu zawiera właściwą umowę ze zleceniodawcą, a na początku kolejnego roku kalendarzowego wysyła do wykonawcy jeden PIT-11 uwzględniający wszystkie rozliczone w ten sposób umowy. Dzięki temu freelancer nie musi samodzielnie obliczać i odprowadzać podatku dochodowego ani dodatkowo zgłaszać się do Urzędu Skarbowego – komentuje Bartłomiej Król, Business Developement Manager w Useme. – Jeśli wykonawca wie, że jego dochody przekroczyły granicę pierwszego progu podatkowego i właściwa stawka PIT dla niego to 32 proc. warto poinformować o tym BOK danej platformy, aby można było odpowiednio skorygować stawkę odprowadzonego podatku. W sytuacji, gdy freelancer przekroczy próg podatkowy w ciągu roku, ale nie zgłosi tego faktu, dana platforma będzie odprowadzała od zawartych umów podatek wysokości 12 proc., a przy okazji składania zeznania podatkowego Urząd Skarbowy poprosi go o dopłatę należnego podatku – dodaje ekspert.
Nietypowe przypadki – dochody z zagranicy, umowa z osobą fizyczną
Wolni strzelcy bez działalności gospodarczej, którzy w ubiegłym roku podatkowym podjęli zlecenia, w ramach których zleceniodawca nie odprowadził w ich imieniu podatku znajdują się w szczególnej sytuacji. Najczęstszym przykładem takiego zlecenia jest współpraca z klientem zagranicznym lub z osobą fizyczną. W takich sytuacjach, podobnie jak freelancerzy z działalnością gospodarczą, konieczne jest wypełnienie druku PIT-36. Wypełniamy ją dla wszystkich dochodów łącznie, również tych, które standardowo rozliczane są poprzez PIT-37.
Możliwe, że potrzebne będzie także złożenie załączników. Dla przychodów z zagranicy wypełniamy dodatkowo PIT/ZG, natomiast aby skorzystać z ulg podatkowych, do deklaracji należy dołączyć PIT/O.
Według raportu Useme „Freelancing w Polsce: zarobki, inflacja i pokolenie Y na rynku pracy” z 2022 roku aż 39 proc. niezależnych specjalistów zadeklarowało, że wśród ich klientów pojawiają się również firmy zagraniczne. Takie współprace są kuszące dla wolnych strzelców ze względu na zarobki, jednak wielu z nich staje przed pytaniem, jak rozliczyć takie przychody i jak zapłacić podatek. Ułatwieniem dla takich osób są dedykowane platformy, które wystawiają klientowi międzynarodową fakturę zwolnioną z VAT, natomiast freelancer – jako osoba fizyczna – zawiązuje z takim serwisem umowę o dzieło. Platformy dokonują całego rozliczenia, wypłacając kwotę netto i pod koniec roku wysyłają podsumowanie odprowadzonego podatku w PIT-11.
Pitbot.pl to program do rozliczeń PIT w formie aplikacji dostępnej na urządzenia z systemem Android i iOS. Celem twórców startupu – Macieja Wawrzyniaka oraz Macieja Szewczyka – jest wsparcie Polaków w finansowych formalnościach związanych ze składaniem deklaracji podatkowej.
Aplikacja wyróżnia się nowoczesnym podejściem do podatków, oferując prosty, intuicyjny proces złożenia zeznania podatkowego w postaci czatu z „wirtualną księgowością”. Po wysyłce deklaracji użytkownicy otrzymują dostęp do kodów rabatowych partnerów Pitbot. Aplikacja wspiera rozliczenie PIT 11 (umowa o pracę, zlecenie i dzieło) i PIT ZG (dochody z zagranicy).
Program jest dostępny w polskiej oraz ukraińskiej wersji językowej. Użytkownicy Pitbot mogą przekazać 1,5 proc. podatku na rzecz inicjatywy „Akcja Bohater”, której celem jest pomoc obywatelom Ukrainy. Więcej informacji na temat rozwiązania można znaleźć na stronie www.pitbot.pl.
Useme to istniejąca od 2013 roku platforma dla freelancerów oraz zleceniodawców z siedzibą we Wrocławiu. W bazie Useme znajduje się prawie 100 000 freelancerów z takich dziedzin jak IT, grafika, copywriting, marketing, tłumaczenia i inne. Platforma zajmuje się wszystkimi kwestiami prawnymi i podatkowymi po stronie freelancera i zleceniodawcy, a także umożliwia rozliczanie podwykonawców zagranicznych. Obecnie Useme jest liderem rozliczeń pracy zdalnej w Polsce, Europie Centralnej i Wschodniej.