Choć zasady strefy Schengen nadal obowiązują, w ostatnich latach część państw UE zdecydowało się przywrócić kontrole na swoich granicach. Na taki krok, głównie pod wpływem obaw związanych z nielegalną imigracją, do tej pory zdecydowały się Niemcy, Włochy, Austria, Holandia czy Szwecja. Ograniczenie ruchu na granicach jest szczególnie uciążliwe dla profesjonalnych przewoźników i zwiększa ryzyko kar związanych z nieprawidłowym wynikiem kontroli.
Podczas kontroli granicznej weryfikowana jest tożsamość kierowców (w szczególności legalność pobytu w przypadku kierowców spoza UE), dokumenty transportowe dotyczące towaru jak i pojazdu (takie jak np. licencja wspólnotowa), a także zgodność z przepisami kabotażowymi czy czasu pracy kierowców. Wszelkie naruszenia w tym zakresie narażają przewoźników na wysokie kary i surowe konsekwencje.
Wysokie kary za brak lub błędy w dokumentach przewozowych
Kontrola graniczna zaczyna się od sprawdzenia prawidłowości dokumentów przewozowych, a ich brak lub nieprawidłowości w treści grożą bardzo wysokimi karami. Ich szczegóły omawia Mateusz Pernak, prawnik z TC Kancelarii Prawnej:
– Przykładowo, jeśli przewoźnik nie przedłoży do kontroli listu przewozowego lub okaże się, że dokument zawiera błędy, w Niemczech zapłaci karę w wysokości 500 euro, a we Francji nawet 750 euro. Lokalne służby mogą poprosić również o dokumenty potwierdzające zgodność ładunku, takie jak faktura, specyfikacja towaru czy zlecenie transportowe. Jest to szczególnie istotne, jeśli pojawi się wątpliwość co do legalności towaru. W Belgii czy Holandii kary administracyjne za brak dokumentów potwierdzających zgodność ładunków sięgają odpowiednio 1800 i 1500 euro.
Każdy przewoźnik międzynarodowy musi posiadać licencję wspólnotową i jej wypis dla każdego pojazdu wykonującego transport, a brak licencji stwierdzony podczas kontroli wiąże się z wysokimi karami. W Polsce kara administracyjna z tego tytułu wynosi 12 tys. zł, w Niemczech 5000 euro a np. w Czechach 500 000 koron.
– Kontroli podlegają również zezwolenia na transport towarów objętych specjalnymi warunkami. Przykładem może być przewóz ładunków niebezpiecznych lub transgraniczny transport odpadów, który wymaga spełnienia wymogów określonych w rozporządzeniu (WE) nr 1013/2006. Jeśli przewoźnik nie będzie miał stosownych zezwoleń, grozi mu nawet kilkadziesiąt tysięcy euro kary oraz zatrzymanie pojazdu – dodaje Mateusz Pernak.
Choć na terenie Unii Europejskiej nie przeprowadza się kontroli celnej, transport międzynarodowy może wykraczać poza jej granice (np. do Wielkiej Brytanii). W takiej sytuacji kontroli podlegają również dokumenty celne, których brak jest poważnym naruszeniem. Przewoźnik, który ich nie przedstawi, naraża się na zatrzymanie pojazdu, wysokie grzywny (w Wielkiej Brytanii sięgające kilku tysięcy funtów) a zaniechanie odprawy celnej skutkować może nawet postępowaniem karnym.
Naruszenie przepisów dotyczących czasu pracy kierowców
Przestrzeganie norm czasu jazdy, przerw i odpoczynków jest kolejnym obszarem kontrolowanym przez funkcjonariuszy na granicach. By uniknąć kar z tego tytułu, prowadzący pojazd powinien mieć kartę kierowcy i prawidłowo wprowadzać dane manualne w tachografie, a także pobierać regularne odpoczynki dzienne i tygodniowe zgodnie z rozporządzeniem 561/2006.
Kary za naruszenia przepisów w zakresie czasu pracy kierowców są szczególnie wysokie w Hiszpanii, we Włoszech czy w Niemczech gdzie sięgają nawet kilku tysięcy euro.
Stan techniczny pojazdu i obowiązkowe wyposażenie pod lupą kontrolerów
Pojazd wykonujący międzynarodowy przewóz towarów powinien być utrzymany w nienagannym stanie technicznym. Podczas kontroli funkcjonariusze mogą sprawdzać m.in. stan ogumienia, świateł czy układu hamulcowego, tachograf pod kątem właściwej kalibracji i legalizacji, obecność i ważność przeglądu technicznego, a także wyposażenia obowiązkowego takiego jak kamizelki odblaskowe, trójkąt ostrzegawczy, gaśnica czy apteczka.
W niektórych krajach wymagane jej dodatkowe wyposażenie pojazdów. Przykładowo w Skandynawii w wymagane jest posiadanie łańcuchów na opony, które spełniają wymogi określone przez konkretne kraje.
– Kary za niewłaściwy stan pojazdu różnią się w zależności od kraju kontrolującego. W Polsce sięgają one nawet kilkunastu tysięcy złotych, a w Niemczech nawet do kilku tysięcy euro. Poza karą finansową możemy spodziewać się również zatrzymania dowodu rejestracyjnego, zakazu dalszej jazdy, obciążenia kosztami parkingu depozytowego czy holowania. Dodatkową niedogodnością jest ujęcie karanego w systemach oceny ryzyka takich jak OCRS w Wielkiej Brytanii czy Scorecard w Niemczech – mówi Mateusz Pernak z TC kancelarii Prawnej.
Kary za przewóz nielegalnych imigrantów
Głównym powodem wzmożenia kontroli na granicach jest wzmożony napływ nielegalnych imigrantów. Warto zaznaczyć, że przewóz nielegalnych imigrantów (nawet nieświadomy, np. w naczepie) jest w wielu krajach traktowany jako przestępstwo lub ciężkie naruszenie administracyjne, za które odpowiedzialność ponosi zarówno kierowca, jak i przewoźnik. Kary są bardzo surowe i mogą obejmować wysokie grzywny i zajęcie pojazdu.
Wielka Brytania przoduje w kontrolach i częstotliwości nakładania kar z tego powodu. Za każdego nielegalnego imigranta, którego kontrola graniczna “Border Force” znajdzie na naczepie, grozi kara w wysokości 6000 funtów zarówno dla kierowcy, jak i przewoźnika. Jeśli sytuacja się powtórzy, kara wzrośnie do 10 tys. funtów. Rząd brytyjski udostępnia wytyczne dotyczące zabezpieczenia pojazdu przed przekroczeniem granicy i uwzględnienie tych procedur jest konieczne, jeżeli chcemy ubiegać się o zwolnienie z nałożonej tak kary. We Francji przewóz nielegalnych imigrantów karany jest kwotą wynoszącą nawet 75 tys. euro. a Włosi nakładają kary w wysokości 15 tys. euro za każdego imigranta wykrytego w pojeździe.
Bardzo istotnym elementem jest więc odpowiednie zabezpieczenie pojazdu i kontrolowanie przez kierowców po każdym postoju stanu zabezpieczeń.
Tylko rygorystyczne przestrzeganie przepisów pozwoli uniknąć kar
Aby uniknąć kar finansowych podczas kontroli transgranicznych, przewoźnicy powinni przyjąć zasadę pełnej zgodności z przepisami (compliance) w zakresie dokumentacji, zatrudnienia, wyposażenia i przestrzegania regulacji celnych. Regularne szkolenia kierowców oraz wdrożenie wewnętrznych procedur kontrolnych w firmie znacząco zmniejszają ryzyko naruszeń.
– W razie wątpliwości lub problemów podczas kontroli warto skonsultować się z kancelarią prawną specjalizującą się w prawie transportowym. Prawidłowa reakcja i szybka interwencja prawna mogą nie tylko ograniczyć wysokość ewentualnych kar, ale też uchronić firmę przed poważniejszymi konsekwencjami, takimi jak kluczowy dla ich funkcjonowania zakaz wykonywania przewozów – radzi Mateusz Pernak
TC Kancelaria Prawna jest jedną ze spółek należących do grupy Trans.eu – właściciela jednej z największych giełd ładunków w Europie, która od 18 lat dostarcza innowacyjne rozwiązania dla branży transportowo – logistycznej. Specjalizuje się w prawie transportowym, dlatego większość klientów spółki to firmy z branży Transport Spedycja Logistyka. Głównym profilem działalności kancelarii są usługi doradcze i reprezentacja w sprawach spornych. Swoimi działaniami wspiera również inne podmioty współpracujące z branżą TSL, m.in. koncerny paliwowe, firmy leasingowe. Specjalizuje się też w zakresie dochodzenia wierzytelności w Polsce i za granicą.