Turystyka, będąca jednym z filarów światowej gospodarki, stoi dziś w obliczu niebywałych wyzwań, których jedynie początkiem był wybuch pandemii COVID-19. Z jednej strony, rosnące temperatury, ekstremalne zjawiska pogodowe i topnienie lodowców zmieniają krajobraz wielu popularnych destynacji turystycznych. Miejsca, które jeszcze niedawno były rajami dla turystów, teraz borykają się z coraz większymi problemami ekologicznymi. Z drugiej strony, narastająca liczba konfliktów zbrojnych powoduje, że podróżowanie staje się coraz bardziej ryzykowne, a wiele regionów świata jest wręcz niedostępnych dla turystów. Jakie podejście do dzisiejszej turystyki mają Polacy? Ich spojrzenie na ten temat w niniejszym raporcie przybliżył dział badań agencji Havas Media Network – CSA.
Dlaczego część Polaków podróżuje w tym roku mniej?
19% Polaków nie planuje żadnej wakacyjnej podróży tego lata. Wśród tych, który jednak mają zamiar wyjechać, zdecydowanie popularniejsza jest Polska, odpoczynek w kraju planuje 78% Polaków. Jeśli chodzi o zagraniczne wojaże, to 37% Polaków ma w planach jeden lub dwa wyjazdy tego typu. Aż 50% Polaków, którzy zadeklarowali mniejszą liczbę wyjazdów w Polsce, jako powód, wskazuje kwestie finansowe. W przypadku wyjazdów zagranicznych tę samą przyczynę wskazuje 43% badanych. Wśród innych, częstych odpowiedzi pojawiały się kwestie zdrowotne, brak czasu, zaplanowane remonty, brak urlopu czy nawet brak pomysłu na wyjazd i potencjalną destynację.
Cena, pogoda i bezpieczeństwo – te czynniki decydują o naszej podróży.
Mimo kryzysu rosną realne płace Polaków, co przekłada się na większą finansową swobodę w organizowaniu urlopu. Według badania w wakacje 2024 planujemy wydać w przybliżeniu tyle samo (38%) lub więcej (31%) w porównaniu do ubiegłego roku. Połowa Polaków rozpoczyna planowanie wakacji już z ustalonym budżetem, którego następnie stara się trzymać. 31% badanych jest nieco bardziej elastyczna w tej kwestii – jeśli tylko będzie taka „konieczność” to są w stanie porzucić budżet dla większej spontaniczności. Zaledwie 13% planuje wakacje absolutnie nie martwiąc się o pieniądze. A co konkretnie w ponoszonych przez Polaków kosztach jest decydujące w ostatecznym wyborze urlopowej destynacji? Ponad 1/3 wskazuje na hotel, którego cenę – biorąc pod uwagę pozostałe wyniki – można nazwać kluczowym kryterium podczas podejmowania decyzji podróżniczych. Na kolejnych pozycjach plasują się kolejno: koszt atrakcji turystycznych, koszt lotu oraz wyżywienia. Jedynie 8% nie zwraca kompletnie uwagi na koszty.
Czy klimat pokrzyżuje nam plany?
Zmiany klimatyczne coraz bardziej dostrzegalnie przekształcają nasze nawyki podróżowania, wpływając na dostępność i atrakcyjność wielu destynacji. Wzrost temperatur i ekstremalne zjawiska pogodowe zmieniają krajobraz turystyczny, zmuszając branżę do poszukiwania zrównoważonych rozwiązań, minimalizujących negatywne skutki dla środowiska i lokalnych społeczności. Czy zdajemy sobie z tego sprawę? 40% Polaków odczuwa wpływ zmian klimatycznych na swoje plany podróżnicze. Mimo tego że Polacy deklarują unikanie miejsc z ekstremalnymi warunkami pogodowymi to państwa takie jak Turcja (średnio 170 pożarów rocznie) czy Grecja (średnio 60 pożarów rocznie), które zresztą rozpoczynają kolejny już sezon od nagłówków związanych z ogromnymi pożarami, cieszą się niesłabnącą popularnością wśród Polaków.
Polacy a zrównoważona turystyka
45% badanych uważa, że biura podróży powinny poszerzyć swoją ofertę o opcje oparte na założeniach turystyki zrównoważonej. Pytanie tylko czy cena tego typu oferty, która zapewne byłaby wyższa od pozostałych, nie zniechęciłaby potencjalnych kupujących od podróżowania w zrównoważony sposób. 34% badanych jest niechętna podjęciu działań proekologicznych w trakcie podróży. Ci jednak, którzy to robią, najchętniej decydują się na wsparcie lokalnej społeczności poprzez korzystanie z ich usług – zakupy, wyżywienie, zakwaterowanie. Dodatkowo w podróży starają się korzystać z wielorazowych kubków bądź butelek.
Chociaż na pierwszy rzut oka wydaje się mieć to niewielkie znaczenie, to kwestia zanieczyszczeń jednorazówkami jest bardzo istotna choćby dla wyższej wspomnianych lokalnych społeczności, która zostaje z nimi sama.
Konflikty modyfikują nasze plany
Współczesne konflikty zbrojne i napięcia polityczne znacząco wpływają na turystykę, zmieniając nasze nawyki podróżnicze i ograniczając dostęp do wielu regionów. Coraz częściej podróżni muszą uwzględniać ryzyko związane z bezpieczeństwem, rezygnując z odwiedzania miejsc, które dawniej były popularnymi celami wycieczek – jeszcze nie tak dawno do Izraela latało dziennie wiele samolotów, a Lwów był idealnym miastem na weekendowy wypad. Nie jest to obojętne również Polakom – aż 69% badanych odczuwa wpływ obecnej sytuacji na świecie na swoje plany podróżnicze.
Sięganie po newsy przed zagranicznym wyjazdem (a 42% Polaków deklaruje, że to robi) jest zdecydowanie dobrym nawykiem – sytuacja polityczna na świecie jest tak dynamiczna, w ciągu kilku godzin możemy się znaleźć w zupełnie innym świecie. 27% respondentów deklaruje rezygnację z wyjazdów zagranicznych lub ich ograniczenie (17%) w związku z aktualnymi konfliktami.
Turyzm vs społeczności lokalne
Niedawno władze miasta Wenecja wprowadziły opłatę €5 dla tzw. jednodniowych turystów, którzy nie zatrzymują się w mieście na nocleg. Obecnie biletowane jest zwiedzanie miasta w szczycie sezonu, co ma się przełożyć na zmniejszenie ruchu turystycznego oraz poprawy jakości życia lokalnych mieszkańców. Śladem Wenecji coraz więcej miast rozważa wprowadzenie podobnej polityki. Polacy w tej kwestii są podzieleni – 35% uważa to za dobre rozwiązanie. Co ciekawe, wśród mieszkańców miast 100k+ aż 42% jest zwolennikami wprowadzonego przez Wenecję rozwiązania.
W ostatnich tygodniach, nie milknie ogólnopolska dyskusja na temat obecności dorożek z końmi nad Morskim Okiem, których zadaniem jest dowożenie turystów nad jezioro. Nie jest to temat nowy, do tego typu dyskusji wracamy za każdym razem, kiedy do mediów przedostają się materiały, na których widać trudne warunki pracy zwierząt bądź ich złe traktowanie. Obecnie trwają testy pojazdów elektrycznych, które potencjalnie mogłyby całkowicie zastąpić zwierzęta na szlaku. Deklaracje badanych wskazują na jedno – 68% Polaków (74% kobiet i 60% mężczyzn) chce, aby elektryczne pojazdy zastąpiły konie na szlaku nad Morskie Oko, zaledwie 10% się temu sprzeciwia.
– Jeszcze kilka, kilkanaście lat temu zapewne nikt z nas nie pomyślałby o tym, że za wstęp do miasta trzeba będzie zapłacić. Dzisiaj to rzeczywistość turystów, którzy chcą odwiedzić Wenecję na jeden dzień. Barcelona walczy z Airbnb, Amsterdam stara się zniechęcić młodych Brytyjczyków przed przyjazdem do miasta, a Ateny ustaliły limit dzienny wejść na Akropol… Wszystkie te działania podejmowane są by poradzić sobie z nadmiarem turystów i niejako oddać, przynajmniej w części, miasta jego mieszkańcom. Jak Polacy podchodzą do takich rozwiązań? Jesteśmy podzieleni… Kroki podjęte przez władze Wenecji popiera ponad 1/3 dorosłych Polaków (i ponad 40% mieszkańców największych miast). 32% Polaków takiego rozwiązania nie popiera. Wydaje się, że dla wielu Polaków problemy z turystami Wenecji czy Barcelony to wciąż problemy abstrakcyjne. Nadmiar turystów i koszty jakie generuje, to wciąż obcy temat dla większości z nas. A zwiększenie ruchu turystycznego to wciąż szansa na rozwój miast i korzyści dla jego mieszkańców. Obserwując chociażby wpływ masowej turystyki na małe miejscowości, wciąż przychylamy się ku opcji, w której zyski przekraczają ewentualne straty. Ponad połowa Polaków uważa, że lokalne społeczności w małych miejscowościach turystycznych, takich jak Sandomierz czy Kazimierz Dolny czerpią korzyści ekonomiczne z napływu turystów (przeciwnego zdania jest około 12% dorosłych Polaków) – komentuje Anna Ostrowska, Insights Manager CSA, Havas Media Network.
O badaniu:
Badanie CAWI (Computer-Assisted Web Interview) zostało zrealizowane na internetowym, ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna.
TG: ALL 18+
N=847
Fieldwork: czerwiec 2024
Havas Media Network – Make a meaningful difference to brands, business and people.
Grupa agencji specjalizująca się w tworzeniu strategii komunikacji marek w oparciu o filozofię Meaningful Brands oraz najnowsze i najbardziej efektywne rozwiązania mediowe i marketingowo-technologiczne. W jej skład wchodzą niezależne podmioty: Havas Media, Arena Media i Fullsix Media, wspierane przez wyspecjalizowane jednostki działające w obszarze Digital Marketingu: Ecselis (agencja performance marketingu zintegrowana z SEO i kontentem), CSA (customer science, badania, strategia, data science, analityka i data driven marketing), Programmatic Hub (integracja danych i narzędzi w ekosystemie programatycznym), Havas PLAY (social media, influencer marketing, gaming, e-sport oraz content marketing, kreacja digital & design), Havas Market (kompleksowe usługi dla e-commerce i marketplace), Havas Digital Innovation (digital marketing & AI), LuxHub (komunikacja marek luksusowych i premium). Od 2013 roku polskim oddziałem Havas Media Network zarządza Małgorzata Węgierek.